ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΠΙΕΡΙΑΣ

Η Πιερία, λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους (μεγάλες ορεινές εκτάσεις, εκτεταμένη παραλιακή ζώνη με αβαθή θάλασσα, πολλές πηγές νερού, κανάλια, καλαμιώνες κλπ.) είναι ένας παράδεισος υγροβιότοπων.Φυσικά, στο όλο τοπίο, κυριαρχεi ο Όλυμπος με τον Εθνικό του Δρυμό, η πάντα ενδιαφέρουσα βιοποικιλία των Πιερίων και οι υγροβιότοποι της βόρειας παραθαλάσσιας περιοχής, με σπουδαιότερο τον διεθνώς γνωοτό υγροβιότοπο: «ΑΞΙΟΥ- ΛΟΥΔΙΑ- ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ-ΑΛΥΚΗΣ ΚΙΤΡΟΥΣ».

Πρώτα όμως να πούμε δυο λόγια για το τι είναι υγροβιότοπος.

Σύμφωνα με τη WWF (Παγκόσμιο Ταμείο για τη φύση): «Υγρότοποι είναι τμήματα του φυσικού χώρου που βρίσκονται σε μια ενδιάμεση ζώνη ανάμεσα στη γη και στο νερό, όπου συνδεόμενες οι αντίστοιχες λειτουργίες τους, επιταχύνουν τους ρυθμούς της βιολογικής διαδικασίας και παραγωγής. Οι υγροί αυτοί τόποι μπορεί να είναι αβαθείς υδάτινες εκτάσεις, φυσικές ή τεχνητές, με λιμνάζοντα ή τρεχούμενα νερά, γλυκά, υφάλμυρα ή αλμυρά, μεγάλες λιμνοθάλασσες, δέλτα των ποταμών, βάλτοι, έλη και καλαμιώνες, λασποτόπια, παράκτιες λουρονησίδες, άλλες παρόμοιες ιδιαίτερες φυσικές ή τεχνητές διαμορφώσεις και παραποτάμια δάση. Στους υγρότοπους κατατάσσονται επίσης θαλάσσιες εκτάσεις εφόσον όμως το βάθος τους δεν ξεπερνά τα 6 μέτρα».

    Ο σπουδαιότερος υγροβιότοπος της Πιερίας εiναι ο υγροβιότοπος της περιοχής Νέας Αγαθούπολης-Αιγινίου-Πύδνας-Κορινού και Μακρυγιάλου. Θα είναι όμως λάθος επιστημονικό, αν απομονωθεί στο χώρο αυτό ο υγροβιότοπος. Στην ουσία είναι τμήμα του μεγάλου υγροβιότοπου: «ΑΞΙΟΥ-ΛΟΥΔΙΑ-ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ-ΑΛΥΚΗΣ ΚΙΤΡΟΥΣ».

    Ο υγροβιότοπος αυτός ορίζεται νότια από την κοινότητα Κορινού, βόρεια από την παλιά κοίτη του Αξιού, δυτικά από την εθνική οδό Θεσσαλονίκης- Κατερίνης και ανατολικά από το Θερμαϊκό Κόλπο. Έχει έκταση 200.000 στρέμματα περiπου και περικλείεται από τις συντεταγμένες 40° 27’ ως 40° 38’ βόρειο γεωγραφικό πλάτος και 23° 33’ ως 22° 52’ ανατολικό γεωγραφικό μήκος.

Η περιοχή από το Γαλλικό ποταμό ως το Λουδία ποταμό υπάγεται διοικητικά στο Νομό Θεσ/νiκης. Η περιοχή μεταξύ Λουδία και Αλιάκμονα στο Νομό Ημαθίας και η περιοχή από τον Αλιάκμονα μέχρι τον Κορινό υπάγεται στο Νομό Πιερίας.
    Το νομικό καθεστώς που διέπει αυτόν το μοναδικό υγροβιότοπο-παράδεισο των πουλιών, αλλά και άλλων ζώων, εiναι αυτό της Σύμβασης RAMSAR, που υπέγραψαν 26 κράτη και περιλαμβάνει 190 υγροβιότοπους, οι οποίοι πρέπει να προστατεύονται αυστηρά. Η σύμβαση αυτή παρακολουθείται από την UNESCO και την IUCN. Επίσης, για το συγκεκριμένο υγροβιότοπο ισχύει η Σύμβαση της Βέρνης, για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης. (Π.Δ. 1335/83). Ακόμη ισχύει το Π.Δ. 67Μ981 για την προστασία της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας και η υπουργική απόφαση 180755/4425 του 1979 για την προστασία της ορνιθοπανίδας.
    Άλλοι σημαντικοί υγρότοποι στην Πιερία είναι:
- Ο υγρότοπος στην Αλυκή Κίτρους, όπου η εταιρία            « Ελληνικές Αλυκές Α.Ε.» έχει εγκαταστάσεις (θερμάστρες-τηγάνια) έκτασης 2.540 στρεμμάτων.
- Ο υγροβιότοπος της παραθαλάσσιας περιοχής της Νέας Αγαθούπολης.

    Υπάρχουν όμως και άλλοι:
- Η παραθαλάσσια περιοχή Κορινού μέχρι τη Λετποκαρυά.
- Οι καλαμιώνες της περιοχής Κορινού, Καλλιθέας, Παραλiας, Κατερινόσκαλας, Βαρικού κλπ.
- Η περιοχή του ποταμού Μαυρονέρι.
- Η περιοχή στο Πλατανόδασος.
- Η περιοχή του ποταμού Χελοπόταμου (ο αρχαίος Βαφύρας).
- Η περιοχή του Πέλεκα.
- Η περιοχή των εκβολών του Πηνειού.
- Η περιοχή του αρχαιολογικού χώρου του Δίου.
- Η περιοχή Ν. Πόρρων και Πλαταμώνα.

Στους υγροβιότοπους του Νομού Πιερίας συναντούμε μια μεγάλη ποικιλία πουλιών. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά:

Σταχοχήνα, σφυριχτάρι,σαρσέλα, βαλτόπαπια, σφηκοβαρβακίνα, τσίφτης, ψαλιδιάρης, θαλασσαετός, φιδαετός, καλαμόκιρκος, βαλτόκιρκος, σαΐνι, ξεφτέρι, ποντικοβαρβακίνα, κραυγαετός, κοκκινοβουτηχτάρα, μαυροβουτηχτάρα, αρτέμης, κορμοράνος, λαγόνα, ροδοπελεκάνος, νυχτοκόρακας, αργυροτσικνιάς, λευκοπελαργός, χαλκόκοτα, φλαμμίγγος, κύκνος, ψαραετός, κιρκινέζι, βραχοκιρκίνεζο, νανογέρακας, μαυροπετρiτης, πετρiτης, λιβαδοπέρδικα, ορτύκι, φαλαρίδα, καλαμοκάνας, αβοκέτα, νεροχελίδονο, θαλασσοσφυριχτής, βραχοπούλι, καλημάνα, μπεκατσίνι, μπεκάτσα, λετπομύτα, νανόγλαρος, φάσα, δεκαοκτούρα, τρυγόνι, κισσόκουκος, κούκος, πεπλόγλαυκα, γκιώνης, κουκουβάγια, αλκυόνη, μελισσοφάγος, γιδοβυζάχτρα, τσαλαπετεινός, στραβολαίμης, γαλιάντρα, κουτσουλιέρης, πετροχελίδονο, κοκκινολαίμης, αηδόνι, γαλαζολαίμης, κότσυφας, μουστακαλής, συκοφάγος, κiσσα, καρακάξα, κάργα, κοράκι, ψαρόνι, σπίνος, φλώρος, καρδερίνα, κρασοπούλι και πολλά άλλα. Συνολικά τα φωλιάζοντα και «διερχόμενα» πουλιά της Πιερίας ξεπερνούν τα 250 είδη.

ΑΛΛΑ ΖΩΑ

Από τα άλλα ζώα των υγροβιότοπων της Πιερiας σημειώνουμε: Τις νεροχελώνες, τις σαύρες, τα νερόφιδα, την οχιά, τους βατράχους, την αλεπού, το τσακάλι, το σκαντζόχοιρο, τη βίδρα, το κουνάβι, τον ασβό και άλλα.

    Τα προβλήματα που αντιμετωπiζουν οι υγροβιότοποι της Πιερίας είναι iδια σχεδόν με εκείνα των άλλων υγροβιότοπων.

    Υπάρχουν και δω παράνομες εκχερσώσεις, κτίσματα, κυνήγι, μόλυνση κλπ. Στην περιοχή του Αιγινiου κατασκευάστηκε τελευταία, ΠΑΡΑΝΟΜΑ, μια πίστα αυτοκίνητων «μότο κρος», που απειλεί με τους θορύβους να διώξει οριστικά τα πουλιά από την περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, διεθνείς οικολογικές οργανώσεις, η Ορνιθολογική Εταιρία Ελλάδος, η «Κίνηση Προστασίας Ολύμπου» κ.ά. ζήτησαν έντονα την απομάκρυνση της πiστας αυτής, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Την απομάκρυνση της πίστας αυτής ζήτησε και το Υπουργείο Περιβάλλοντος!

   Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που συνδέεται με τους υγροβιότοπους, αλλά και το γενικότερο περιβάλλον της περιοχής, είναι η έντονη αιχμαλωσία των πουλιών (κυρίως στην παραλιακή ζώνη) και το παράνομο κυνήγι, που γiνεται και μέσα στις κατοικημένες περιοχές!

     Η Πιερία έχει το προνόμιο διαθέτει έναν θαυμάσιο τόπο. Έχει όμως και την υποχρέωση να διαφυλάξει αυτόν τον τόπο. Τους υγροβιότοπους, τα ζώα, τα φυτά, τα νερό, τη θάλασσα, το περιβάλλον γενικά. Άλλωστε η Πιερία εiναι μια τουριστική περιοχή. Χωρίς καθαρό περιβάλλον ο τουρισμός δεν πάει ποτέ μπροστά. Πέρα από τον τουρισμό υπάρχει η υγεiα, η ποιότητα ζωής.

Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ
     Η μεγάλη οικολογική σημασία των υγροβιότοπων οφείλεται στην ποικιλία των ειδών και στο μεγάλο αριθμό πληθυσμών που κατοικούν σ’ αυτούς, στην υψηλή βιολογική τους παραγωγικότητα και, συχνά, στις μεγάλες εκτάσεις παρθένων βιοτόπων που περικλείουν.
     Στην Ελλάδα μεγάλος αριθμός ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή ενδημικά - και απειλούμενα με εξαφάνιση- ζουν και αναπτύσσονται στους υγρότοπους.
     Εκτός από τα είδη που μόνιμα ζουν και αναπτύσσονται στο χώρο των υγρότοπων - ψάρια, αμφίβια, ερπετά, μη αποδημητικά πουλιά κ.α. - οι υγρότοποι αποτελούν παράγοντα μεγάλης σημασίας για την επιβίωση σημαντικού αριθμού μεταναστευτικών πουλιών καθώς χρησιμεύουν ως ενδιάμεσοι σταθμοί στη διάρκεια των μεγάλων ετησίων αποδημιών των μεταναστευτικών πουλιών, αλλά και ως τόποι διαχείμασής τους.

Ν.Καραϊσκος, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπ/σης Ν. Πιερίας

 

Αρχική σελίδα